Пытанні ГУЛЬНІ
03.07.2008
ПЕРШЫ БЛОК. Загадкі з роднай хаткі
1. На полі Ярох рассыпаў гарох, як стала світаць.
Адказ: Неба і зоркі.
2. Тут бурліць, там шуміць, а часта і работу робіць.
Адказ: рака.
3. Два браты глядзяць у ваду і ніяк не сайдуцца.
Адказ: берагі.
4. Адзін гаворыць, двое глядзяць, двое слухаюць.
Адказ: язык, вочы, вусны.
5. Як я ляцеў, то зіхацеў, а як упаў, то чорны стаў.
Адказ: дождж.
6. Стаіць на гары, крыламі махае, супраць ветру грудзі падстаўляе.
Адказ: вятрак.
7. На двары - гарою, у хаце – вадою, з вады нарадзіўся, у ваду ператворыўся.
Адказ: снег.
8. У чырвоных ботах захаваўшы лапкі, ходзіць па балотах, спрытна ловіць жабкі.
Адказ: бусел.
9. У чырвоным падпечку сядзяць белыя авечкі.
Адказ: зубы.
10. Што за кароль, што з аднаго чалавека двух робіць?
Адказ: люстэрка.
ДРУГІ БЛОК. Слова не варабей...
Гульцам прапануюцца беларускія прыказкі ды прымаўкі, ім патрэбна напісаць расейскі аналаг.
1. Памаленьку далей заедзеш (Тише едешь, дальше будешь)
2. Сорам не воран, вочы не выдзяўбе (Стыд не дым, глаза не выест)
3. Што маем, тым і прымаем (Чем богаты, тем и рады)
4. Хто пытае, той і не блукае (Язык до Киева доведет)
5. Не да Каляды, калі поўна хата бяды (Не до жиру, быть бы живу).
6. Скупому два разы баліць (Скупой платит дважды)
7. Якое дрэва, такі і клін, які бацька, такі і сын (Яблоко от яблони недалеко падает)
8. Грэх не схаваеш у мех (Шило в мешке не утаишь)
9. Што каму дапякае, той пра тое і гукае (Что кому болит, тот о том и говорит)
10. Што было, на мора паплыло (Что было, то сплыло)
ТРЭЦІ БЛОК. Мой край.
Гэта блок латогрыфаў – словаў, якія мяняюць значэнне пры адніманні альбо прыбаўленні літар, напрыклад: “Волга – иволга”.
1. К названию центра Волынской области Украины добавьте союз и прочитайте город Беларуси, известный производством всемирно известных шелковых поясов (Луцк – Слуцк).
2. От названия районного центра Брестской области – столицы республиканского праздника Дожинки-2003 – отнимите первую букву и получите название поселка в том же районе (Пружаны – Ружаны).
3. В часть суток впишите меру плотности и получите название самого крупного озера Беларуси (Ночь – Нарочь).
4. У названия столицы Беларуси замените одну букву так, чтобы получить название города в Брестской области (Минск – Пинск).
5. У названия сражения замените букву «б» на «л» и получите название государства, ближайшего соседа Беларуси (Битва – Литва).
6. С буквой «л» - красивый луковичный цветок, с буквой «в» - река, приток Немана (Лилия – Вилия).
7. В названии производственного объединения замените «т» на «б» и получите название белорусского областного центра (Трест – Брест).
Анаграммы. Пры замене літар атрымліваюцца новыя словы. Прыклад: “Бордо – добро»
8. Географию со мной изучают в школе дети.
Дай порядок букв иной – и найдешь меня в буфете. (Атлас – салат).
9. Скрывается мой плод румяный тенистою листвой.
А буквы переставь – и окажусь я польскою рекой (Слива – Висла).
10. Если в названии укрепления Брестской крепости переставить буквы – получится топливо, большие запасы которого имеются в Беларуси (Форт – торф).
ЧАЦВЁРТЫ БЛОК. З часоў мінулых...
У гэтым блоке прапануюцца простыя пятанні по традыцыях беларускага народа.
1. В январе или феврале белорусы колядуют?
2. Как называется волшебный цветок, который цветет только одну ночь? (Папараць-кветка)
3. Что такое абрус? (скатерть).
4. В каком месяце следует искать папараць-кветку? (в июле)
5. Леший или Кикимора способны заставить человека блуждать в знакомом лесу?
6. Как называется узор из ритмично повторяющихся элементов для украшения одежды, посуды, зданий? (орнамент)
7. Какое растение традиционно использовали при изготовлении одежды белорусы? (лен).
8. Пенька – это волокна льна или конопли?
9. Как называется обрядовая еда белорусов? (кутья).
10. Название какого летнего белорусского месяца говорит о традиционных работах в этот период? (жнівень)
ПЯТЫ БЛОК. СЛАВЯНСКАЯ МІФАЛОГІЯ.
1. Вярхоўны бог старажытных славян (Пярун).
2. У старажытных славянаў гэты від палыну лічыўся травой забыцця, а з 26 красавіка 1986 года ён стаўся сімвалам трагедыі. Пра якую лекавую расліну ідзе гаворка? (Чарнобыль).
3. Вобраз якой хатняй жывёлы, згодна паданняў, часцей за ўсё прымае нячысцік? (кошка).
4. Старажытнаславянскі бог Вялес – пакравіцель дзікіх і хатніх жывёлін – выяўляўся ў выглядзе звера. Якога? (мядзведзь).
5. Героі народных казак часта звяртаюцца за дапамогай да магутнай прыроднай сілы, называючы яе буйнай. Аб якой прыроднай сіле ідзе гаворка? (вецер).
6. Які драпежнік у старажытных славян атаясамліваўся з жорсткасцю, вядзьмарствам, магіяй? (воўк).
7. Які полацкі князь, згодна паданняў, быў чараўніком і валодаў магчымасцю ператварацца ў ваўка, тура, сокала? (Усяслаў Чарадзей).
8. Вадзяніку прыносілі ахвяру хатняй птушкай. Якой? (вадаплаваючай: гусак, качка).
9. Як завецца дух у выглядзе старога, які жыве ў хаце і клапаціцца ад ёй? (хатнік).
10. Гэтая істота – увасабленне несправядлівасці лёсу, у яго толькі адно вока, таму яно кідаецца на кожнага (Ліха аднавокае).